मुंबई (1995 पर्यंत अधिकृत नाव बॉम्बे म्हणूनही ओळखले जाते) हे भारताच्या महाराष्ट्र राज्याचे राजधानीचे शहर आहे.

मुंबई हे भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीवर कोकण किनारपट्टीवर वसलेले आहे आणि येथे खोल नैसर्गिक बंदर आहे. 2008 मध्ये मुंबईला अल्फा वर्ल्ड सिटी म्हणून नाव देण्यात आले. हे भारतातील सर्वात श्रीमंत शहर देखील आहे आणि भारतातील सर्व शहरांमध्ये लक्षाधीश आणि अब्जाधीशांची संख्या सर्वाधिक आहे.

मुंबईची निर्मिती करण्यासाठी आलेली सात बेटे कोळी लोकांच्या मासेमारी वसाहतींचे निवासस्थान होते. शतकानुशतके, पोर्तुगीज साम्राज्याला आणि त्यानंतर ईस्ट इंडिया कंपनीच्या स्वाधीन होण्यापूर्वी ही बेटे सलग स्वदेशी साम्राज्यांच्या ताब्यात होती, जेव्हा 1661 मध्ये इंग्लंडच्या चार्ल्स द्वितीयने ब्रागांझाच्या कॅथरीनशी लग्न केले आणि तिच्या हुंड्याचा भाग म्हणून चार्ल्सला टँगियरची बंदरे मिळाली. आणि मुंबईची सात बेटे. 18 व्या शतकाच्या मध्यात, हॉर्नबी वेलार्ड प्रकल्पाद्वारे बॉम्बेचा आकार बदलला गेला, ज्याने समुद्रातील सात बेटांमधील क्षेत्राचे पुनर्वसन हाती घेतले. प्रमुख रस्ते आणि रेल्वेच्या बांधकामाबरोबरच, 1845 मध्ये पूर्ण झालेल्या पुनर्वसन प्रकल्पाने बॉम्बेचे अरबी समुद्रावरील प्रमुख बंदरात रूपांतर केले. 19व्या शतकातील बॉम्बे आर्थिक आणि शैक्षणिक विकासाचे वैशिष्ट्य होते. 20 व्या शतकाच्या सुरुवातीस ते भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीचा एक मजबूत आधार बनले. 1947 मध्ये भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर हे शहर बॉम्बे स्टेटमध्ये समाविष्ट करण्यात आले. 1960 मध्ये, संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीच्या अनुषंगाने, मुंबई ही राजधानी म्हणून महाराष्ट्र राज्याची निर्मिती करण्यात आली.

मुंबई उपनगर आणि मुंबई शहर जिल्ह्यासाठी 1 महानगरपालिका, म्हणजे बृहन्मुंबई महानगरपालिका आहे.

जिल्हा:- मुंबई शहर
क्षेत्रफळ :- मुंबईचे एकूण क्षेत्रफळ ६०३.४ किमी २ (२३३ चौरस मैल) आहे. यापैकी, बेट शहर 67.79 किमी2 (26 चौरस मैल) पसरले आहे, तर उपनगरी जिल्हा 370 किमी2 (143 चौरस मैल) पसरले आहे, एकत्रितपणे बृहन्मुंबई महानगरपालिकेच्या (MCGM) प्रशासनाच्या अंतर्गत 437.71 किमी2 (169 चौरस मैल) आहे. .
महसूल उपविभाग:- मुंबई शहर - एकोणीस महसूल विभाग

 
मुंबईची संस्कृती
मुंबईची संस्कृती ही परंपरा, धर्म, पाककृती, संगीत आणि ललित कला यांचा संगम आहे. 'कधीही न झोपणारे शहर' म्हणून ओळखले जाणारे हे भारतातील सर्वात व्यस्त शहरांपैकी एक आहे. मुंबईकरांसाठी मौजमजाही तितकीच महत्त्वाची आहे. हे सण साजरे करण्याच्या पद्धतीवरून दिसून येते. दिवाळी, ईद, होळी आणि ख्रिसमस हे सण उत्साहाने साजरे केले जात असले तरी गणेश चतुर्थीच्या सणाची तुलना कशातच होत नाही. ऑगस्टच्या उत्तरार्धात किंवा सप्टेंबरच्या सुरुवातीस, गणेश चतुर्थी हा 10 दिवसांचा उत्सव आहे जो भव्य आणि वैभवाने साजरा केला जातो. हस्तनिर्मित कापड, कापड आणि दागिन्यांसाठी मुंबई प्रसिद्ध आहे. चोरबाजार सारख्या बाजारपेठेत प्राचीन घड्याळे, लाकडी सामान आणि पेंटिंग्ज यांसारख्या वस्तूंसाठी देखील खरेदी करता येते. मुंबईला येण्याचे मुख्य कारण म्हणजे जेवण. स्ट्रीट फूड असो किंवा स्थानिक आवडीचे पदार्थ असो किंवा सीफूडचे पदार्थ असो, या सहलीसाठी तुमच्या चव कळ्या तुमचे आभार मानतील.

पर्यटन स्थळे:-
• सिद्धिविनायक मंदिर
• महालक्ष्मी मंदिर
• हाजियाली दर्गा
• गेटवे-ऑफ-इंडिया
• हँगिंग गार्डन्स
• गिरगाव चौपाटी
• छत्रपती शिवाजी महाराज वास्तुसंग्रहालय
• छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस
• राजाबाई क्लॉक टॉवर
• कुलाबा कॉजवे
• वांद्रे वरळी सी लिंक

ऐतिहासिक, सांस्कृतिक ठिकाणे आणि किल्ले:-
o एलिफंटा लेणी
o बाणगंगा तलाव
o वरळीचा किल्ला
o शिवडी किल्ला
o सायन किल्ला
o मणिभवन
o गेटवे ऑफ इंडिया
o द एशियाटिक सोसायटी, मुंबई
o काळा घोडा महोत्सव